Mark Cloostermans (1977) is sinds 2002 criticus van de Standaard der
Letteren en schrijft ook voor andere culturele media. Gevreesd, gehaat,
veracht, kortom: onafhankelijk. Auteur van
De tak waarop wij zitten en
Bloot zijn en beginnen: het oeuvre van Kristien Hemmerechts. Woont en
werkt sinds 2009 in Barcelona.
Nr 1.
Ik ben wel eens bang dat de oordelen van een recensent voornamelijk bepaald worden door zijn karakterstructuur. Een schrijver mag dan technisch (stilistisch, narratologisch...) volleerd zijn – als zijn stem geen contact maakt met jouw leven, of als de auteur niet dwingend, niet sterk genoeg is om je de dingen door zijn ogen te laten zien, blijft het onmogelijk om enthousiasme te voelen.
Misschien is het dus louter karakterstructuur dat mij doet zeggen:
Christophe Vekeman heeft met
Een uitzonderlijke vrouw een uitstekend boek geschreven. Door de toegenomen schoonheid van zijn taal, dreigde Vekeman in de hoek van de stilisten te verzeilen, en telkens hetzelfde verhaal te vertellen in een mooiere taal. Dit jaar oversteeg hij zichzelf. Gelukkig.
Vekemans personages waren altijd al sterk in het “omredeneren” van de werkelijkheid. Ze piekerden over een probleem tot het een welkome uitdaging werd, een nederlaag tot het een overwinning leek. In vorige romans was dit “talent” een komisch detail, terwijl het nu center stage staat. In de loop van
Een uitzonderlijke vrouw herdefinieert het hoofdpersonage Gwen zichzelf keer op keer: psycho-analytica, mystica, cocktease... Telkens denkt ze haar plaats in de wereld te hebben gevonden, telkens maakt ze zichzelf wijs gelukkig te zijn, maar de harde werkelijkheid laat zich niet permanent negeren. Gwen eindigt keer op keer met de neus op de feiten: het was allemaal zelfbedrog. Wie graaft in zichzelf, kan alleen maar waanwijsheid vinden.
Nr 2.
Een uitzonderlijke vrouw is een donkere komedie over de gekmakende onwetendheid die wij kennen als la condition humaine. Het viel me pas recent op dat mijn àndere favoriete boek van 2012,
Annelies Verbekes verhalenbundel
Veronderstellingen, ook gaat over onkenbaarheden. Twee zeer verschillende auteurs (het gesofisticeerde spektakel van Vekemans hypergeconstrueerde en toch luchtige zinnen, tegenover Verbekes laconieke, enigszins afgebeten stijl), maar qua wereldbeeld niet zo enorm verschillend.
Ik vreesde het al: ’t is allemaal karakterstructuur, meneer.
(
Hier leest u meer over
Veronderstellingen.)
Nr 3.
Ten slotte twee boeken die mee mogen van 2012 naar 2013.
Ten eerste:
De ongelukkige van
Louis Couperus, een grootse tragedie over de laatste Moorse heerser van Spanje. Eerder schreef ik een reisreportage “in het voetspoor van Louis Couperus”, aangezien
De ongelukkige voortvloeide uit Couperus’ reis door Spanje, nu een eeuw geleden. In die reportage suggereerde ik een heruitgave van
De ongelukkige – en omdat we in 2013 Couperus’ honderdvijftigste geboortedag vieren, brengt L.J. Veen een nieuwe uitgave van
De ongelukkige op de markt. Met als extraatjes het kortverhaal
De dood van de Dappere (dat Couperus schreef als aanvulling op zijn roman) en een nawoord van mij. Reserveert heden uw exemplaar.
Ten tweede, geen boek maar een auteur die dringend heropgevist moet worden. In het Engels wordt zijn werk nog regelmatig “herverpakt”: het homodrama
Giovanni’s room verscheen in de reeks Great loves van Penguin, zijn vroege werk en zijn essays maken deel uit van de prestigieuze Library of America. Maar in het Nederlands is het werk van
James Baldwin, één van de grootste zwart-Amerikaanse schrijvers, niet meer verkrijgbaar. Baldwin schrijft over racisme (écht, moordend racisme, niet een paspoortcontrole in Molenbeek), over godsdienstfanatisme (voornamelijk onder christelijke zwarten) en seksuele taboes. Hij brengt die thema’s echter terug tot conflicten tussen familieleden en ín de personages zelf. Baldwin grijpt me altijd weer naar de keel omwille van de enorme emotionaliteit, de bitterheid en haat die hij in een zeer precaire balans houdt met de muzikaliteit en power van zijn stijl.
Baldwin heeft dringend een revival nodig. Hij stierf vijfentwintig jaar geleden: laten we dat maar eens herdenken.
Another country verscheen in 1962: vijftig jaar! De Bezige Bij heeft nog ergens de vertalingen van
Go tell it on the mountain en van
Another country in de archieven liggen. Misschien iets voor heruitgave in hun Ulysses-reeks?
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten