De Top Drie (5) van

Guido van de Wiel (1972) is sociaal psycholoog, schrijver en ghostwriter. Hij vertaalde het e-loze boek La disparition van Georges Perec (in het Nederlands verkrijgbaar als: ’t Manco). Hij werkt momenteel aan een tiental boeken, waaronder aan de vertaling van Les Revenentes, eveneens van Perec, waar de klinker e juist de enige toegestane klinker is.

Het is niet juist om te zeggen dat ik boeken uitkies om te lezen. Kloppender is het om te stellen dat de teksten mij uitkiezen. Momenteel dringen boeken zich aan mij op die gaan over de crisis der waarden, zoals Bernard Lievegoed daarover schrijft in zijn boek De levensloop van de mens. Dat ik dit jaar veertig ben geworden heeft er vast mee te maken dat het juist dit soort teksten zijn die mij bezoeken. De meeste recente en actuele boeken kloppen momenteel niet bij mij aan. Er vindt een terugkeer naar oudere bronnen plaats. Een kabbalistische thora laat mij momenteel voor het eerst van mijn leven van rechts naar links lezen, een uitleg van de Sefer Yetzirah (het Boek der Creatie) zet mij terug in de tijd. Voor Lievegoed moeten we geen 2.300 jaar, maar dan toch 35 jaar terug. Ook niet echt actueel. In mijn selectie boeken drie non-fictie titels, waarvan er twee, ofschoon oud, nog altijd actueel zijn en waarvan er een actueel is, maar toekomstige ouderdom verdient.

Nr 1.

The Kybalion, a study of the hermetic philosophy of ancient Egypt and Greece, Three initiates

De Kybalion is een mystiek boekwerk dat in 1908 voor het eerst werd uitgegeven door Yogi Publication Society in Chicago. Het is geschreven door een anonieme ‘Three Initiates’. Dit boek kan als een goede wijn woord voor woord geproefd worden. Het boek behandelt de zeven hermetische principes, uiteenlopend van het principe van correspondentie (Zo buiten, zo binnen; zo boven zo beneden) tot het principe van oorzaak en gevolg: elk gevolg heeft een oorzaak en elke oorzaak heeft een gevolg. Toeval bestaat niet volgens dit laatste principe. Grijpt iemand naar toeval, dan is dat een onjuiste neiging: er is hooguit sprake van een onbekende, ongeziene of onvoorziene oorzaak. Het principe van polariteit verdient hier extra aandacht: dit principe omarmt het idee dat alles dualistisch is, dat alles twee polen heeft en dat alles zijn tegendeel heeft. In plaats van elkaars tegengestelde te zijn, horen de twee polen bij elkaar. Alles “is” en “is niet” tegelijkertijd. Alle waarheden zijn slechts half waar en alle waarheden zijn halve leugens. Het aforisme “All opposites are identical in nature, yet different in degree” en “extremes meet” zetten aan tot nadenken over gepercipieerde verschillen en overeenkomsten. Zo zijn hitte en kou, ofschoon tegengesteld aan elkaar, in feite hetzelfde. Ze komen op een en dezelfde schaal voor. Hitte en kou: only different in degree…. Want kun je ooit ontdekken waar hitte stopt en waar koude begint? Hetzelfde geldt voor licht en donker, voor groot en klein, maar ook voor psychologische concepten als leiderschap: leiderschap veronderstelt als dualistisch begrip volgers. En ook liefde en haat liggen vaak dichter bij elkaar dan de schijnbare tegenstelling van deze begrippen doet vermoeden. Een tekst die iedereen tot zich zou moeten nemen, al was het maar als mystieke gehoortest. Want het boek heeft als motto: ‘The lips of wisdom are closed, except to the ears of Understanding.” Heeft u spiritueel gezien een gehoorapparaat nodig of openen de lippen van wijsheid zich voor u?

Nr 2.

The Red Book, Carl Jung.

Dit is het boek van psycholoog Carl Jung waar de kern van zijn werk in te vinden is. Gek genoeg is het boek pas in 2009 uitgekomen. Tot die tijd, tot 2009, is dit boek door de erven Jung buiten publicatie is gehouden, maar sinds 3 jaar is het nu toch verkrijgbaar. De huidige nieuwprijs van dit boek is EUR 175,-. Een kadootje in deze boeken top 3. Via de volgende link kun je het hele boek gratis en online lezen: http://www.american-buddha.com/redbookjung.toc.htm Jung begon aan dit boek te schrijven na de breuk met Freud in 1913. Hij schreef er zo’n 16 jaar aan. Tot 1930. Het betreft precies die jaren waarin Jung zijn gedachtegoed over archetypen, over het collectief onbewuste en over individuatie heeft ontwikkeld. Hij krijgt bezoek van een oude man en een jonge dame, Elijah en Salome genoemd. Door deze figuren krijgt Jung het inzicht dat sommige dingen niet door de psyche worden geproduceerd, maar een eigen leven leiden. Uit dit inzicht stamt zijn gedachte dat er ook een collectieve onbewuste kracht moest zijn. Door dit boek te lezen dat onder meer verluchtigd wordt met veel tekeningetjes, waant de lezer zich er persooonlijk bij als Jung zijn inzichten verwerft die hem wereldberoemd hebben gemaakt.

 

Nr 3.

Verdraaide organisaties, Wouter Hart: een boek naar mijn hart.

Dit is een boek van een andere orde dan de twee eerder genoemde titels. Dit betreft een managementboek dat is uitgegeven in november 2012. Een managementboek dat binnen drie weken al op nummer 7 van managementboek.nl staat. Het boek moet alleen een aantal scheurkalenders – onbetwist populair in de twee laatste maanden van het jaar – voor zich dulden. Een managementboek met volle wijsheid geschreven. Ooit won Simon Kuipers een medaille op een schaatswedstrijd ten koste van Shani Davis. Niet heel bijzonder nieuws, maar wel als Wouter Hart er zijn openingsanekdote van maakt in zijn boek. Hij verhaalt hoe de scheidsrechter Clement het falende tijdwaarnemingssysteem – gezien de fotofinish – herstelde en zo Kuipers winnaar maakte. Maar ook dat deze scheidsrechter op zijn beslissing moest terugkomen na een vier uur durende vergadering met het organiserend comite, omdat het tijdwaarnemingssysteem leidend was bij het toekennen van de winnaar, waardoor de medaille alsnog naar Shani Davis ging. Waarop opnieuw protest werd aangetekend en uiteindelijk de medaille toch naar Kuipers ging. Niet omdat er een heldere fotofinishfoto was, maar omdat de hoofdscheidsrechter procedureel gezien niet terug had mogen komen op de handtekening die hij in eerste instantie onder het wedstrijdformulier gezet had. Het systeem had de mens in zijn totalitaire greep. Ik ben betrokken bij het platform Duurzaam Nieuw Organiseren. Voor organisaties ben ik immers op zoek naar nieuwe taal. Nieuwe taal om de beweging onder woorden te brengen die sommige organisaties, zoals Finext en Buurtzorg Nederland, al gemaakt hebben, omdat ze veel eenvoudiger organiseren, met een minimum aan managers en een minimum aan regels. Zij maken gebruik van systemen die weer dienstbaar aan de mens zijn in plaats van leidend over de mens. Ik weet intuïtief: we moeten niet meer vanuit functies naar organisaties kijken, maar vanuit talent. Ik weet: we moeten van organisaties naar organiseren. Ik weet: we moeten van slimmer werken naar wijzer werken. Maar mijn onderbuikgevoel miste nog een onderlegger. Een alomvattend model, zonder dat het theoretisch werd. Een filosofie zonder dat het zweverig werd. Ik wilde taal voor de praktijk. Het boek van Wouter Hart biedt deze taal en biedt dit model. I.s.m. Marius Buitink heeft Wouter Hart een model ontwikkeld dat doet denken aan Simon Sinek's Golden Circle, maar dat verder gaat. Het boek doet recht aan het gemis aan variatie in organisaties tegenover de te ver doorgevoerde standaardisatie, het boek bouwt een betoog op hoe belangrijk het is om systemen in dienst te stellen van iets anders. Dat andere dat is de bedoeling. Bij oprichting heeft vrijwel elke organisatie een heldere bedoeling. Dat is niet winst maken, maar op een bepaalde manier waarde toevoegen aan de wereld. Op wat voor manier dan ook. Veelal zijn we de verbinding met die waarde kwijtgeraakt. Door terug te gaan naar de bedoeling en dat als ijkpunt en vertrekpunt van ons handelen te maken, komt de waarde van een organisatie weer terug. Met zo'n twintig kenmerken van oud en nieuw organiseren die de auteur tegenover elkaar zet (stoplichtdenken vs rotondedenken; lantaarnpaaldenken vs kampvuurdenken) is het een rijk boek dat praktisch maakt wat praktisch moet worden. In de slipstream draagt het boek ook nog een prachtig stuk ethiek en zingeving in zich, want waarom doen we de dingen die we doen? Wat is de bedoeling van de organisatie waar je werkt? Wat is jouw bedoeling? Het boek stelt niet alleen een vraag, het is ook een uitnodiging tot herwaardering van je eigen bijdrage en leidt (bij mij) tot een heroverweging van mijn eigen handelen in tal van situaties.