Hinkelspel

Sommigen leren Grieks om oude Bijbelvertalingen te kunnen ontcijferen in de hoop het Licht te zien, anderen leren Russisch om conversatie te hebben met hun partner, nog anderen leren Spaans uit liefde voor het Zuid-Amerikaanse continent. Mocht u het betwisten, ik hoor alleen in deze laatste groep thuis, hoewel ik ook eens Russisch begonnen ben maar dan om andere redenen.
Toen Ana Belén in de zomer van 1992 terugkeerde naar Venezuela met een goede basiskennis Frans en tien kilo extra lichaamsgewicht, stond het voor mij en mijn zussen vast: we moesten en zouden onze hermana bezoeken, en liefst zo snel mogelijk. De preparaties mochten beginnen. Dat behelsde behalve lessen Spaans en een taalstage in Salamanca (waar ik overigens niet alleen de geneugten van het Spaans mocht ervaren) ook vele uren in het gezelschap van de Latijns-Amerikaanse auteurs. Nu de maaltijden thuis weer normale proporties hadden aangenomen en de badkamerconfidenties waren weggevallen, had ik leestijd à volonté.

De roman waar ik het langst zoet mee was, was Rayuela van de Argentijnse schrijver Julio Cortázar, die overigens in Brussel werd geboren. Voor sommigen heeft Cortázar met Rayuela de grootste grap in de literatuurgeschiedenis geschreven, voor anderen is zijn roman hét literair experiment van de twintigste eeuw. De hoofdpersoon van deze pil van 528 bladzijden is Horacio Oliveira, een Argentijnse intellectueel die na jaren ballingschap in Parijs naar Argentinië terugkeert en daar met een vriend een krankzinnigengesticht opent. Oliveira, begrijpt u, wordt al snel even krankzinnig als de patiënten in zijn tehuis. De grote bijzonderheid van dit boek van 155 hoofdstukken is dat het twee boeken omvat. Het eerste begint bij hoofdstuk 1 en eindigt bij hoofdstuk 56. Het tweede begint bij hoofdstuk 73, gaat dan terug naar 1 en loopt verder in een uitgestippelde volgorde, kriskras, door alle delen heen - het Spaanse woord "rayuela" betekent hinkelspel.
Tussen de hoofdstukken van Rayuela in (vooral het derde deel waar ik mocht kennismaken met de schrijver Morelli en diens metafysische ideeën over het schrijven van romans mocht me bekoren) hinkelde ik me ook door mijn lessen Spaans heen, hoewel Rayuela lezen in de oorspronkelijke versie nog verre toekomstmuziek was en overigens nog steeds is. Dat Spaans is me goed van pas gekomen, niet alleen tijdens de langverhoopte reis naar het land van Ana Belén twee jaar later, maar ook zes jaar daarna toen manlief en ik in een Venezolaanse gevangenis belandden. Maar daarover later meer.