Lentesappen, koeien en literatuur

De madelieven zijn terug. Van mijn schrijftafel voor het raam zie ik ze op lange stelen wiegen in de wind. Soms loop ik naar buiten en lig ik zomaar ergens neer, in een boeket van klaver en boterbloemen. Dan denk ik aan het sap dat door de stengels, stelen en stammen wordt gestuwd, het blad op de kerselaar brengt en de pruimenbloesems voedt. Daarna denk ik altijd aan koeien. Aan hoe smakelijk de lente voor hen is. Tenminste, als ze niet op soja en maïs moeten overleven, maar in een weide staan met hoog sappig gras, zoals de koeien in Dorsvloer vol confetti van Franca Treur.

Toen ik vorige maand in Amsterdam was en in de Selexyz de stapels Dorsvloer vol confetti zag, kon ik niet weerstaan. Het debuut van Franca Treur verscheen in september vorig jaar en krijgt sedertdien om de zoveel dagen een nieuwe druk. Een weergaloos succes.
Het verhaal speelt in een orthodox boerengezin in Zeeuws-Vlaanderen en wordt verteld vanuit het standpunt van de twaalfjarige Katelijne. Terwijl haar zes broers "de vader" helpen met de koeien, staat zij "de moeder" bij in het huishouden. Katelijne benut elk vrij moment om te lezen: bibliotheekboeken of tijdschriften zoals Standvastig van de gereformeerde bijbelstichting of De Boerderij - iets anders komt de hoeve niet binnen. Ze vertelt ook graag en merkt dat haar verhalen veel gevolgen hebben voor het gezin.

Franca Treur - het meisje van de cover en dit Rotterdamse bushokje lijkt haar zusje wel, kijkt u maar zelf - vertelt op een heel zintuiglijke manier. De geur van de boter die het huis doordrenkt ruiken we, de melkvellen die de oma voor de buurvrouw opspaart proeven we. Maar we voelen vooral. Want de jonge auteur slaagt erin de sfeer in de strenggelovige boerenfamilie in onze huiskamer te brengen - of de slaapkamer of de tuin, wat u wil. Dat doet ze door ons in te voeren in de typische gebruiken van zo'n Zeeuwse orthodoxe boerenfamilie en hun"schoeve taal" te hanteren, een mengelmoes van Zeeuws dialect, ouderwetse woorden en specifiek bijbels taalgebruik - vaak met een ongewild komisch effect.
De droge verteltoon van Franca Treur maakt het verhaal alleen maar sterker. De jonge Katelijne observeert alles zonder een standpunt in te nemen. Ze voelt zich duidelijk een buitenbeentje in het gezin, maar ze veroordeelt niets of niemand.

Ik begon op paaszaterdag. Op pasen zelf, tussen het eieren verstoppen, helpen rapen en eten door, was ik nog altijd aan het lezen. Dorsvloer vol confetti smaakt naar hooien, en hoge hemels en verse volle melk. Naar de natuur en naar de zomer.
Ik had het veel te snel uit, maar de nasmaak blijft. Die doet een mens de tuin inlopen, in het gras neerliggen en denken aan lentesappen, koeien en literatuur.