Niet de schrijver, de lezer moet fantasie hebben.
(Harry Mulisch)

dinsdag 9 maart 2010

Een ander mens



Op de voorgrond ligt een infinity pool, daarachter de zee en de eilanden: Sainte-Marguerite met de befaamde gevangenis en Saint-Honorat met het Cisterciënzerklooster.
'Onze klanten kunnen kiezen uit drie productlijnen,' zegt een lange man met strakke witte trui. Hij heeft zich voorgesteld als 'Serge, esthéticien'.
Hij wijst naar het glazen rek dat één wand inneemt.
'Hier ziet u de bioproducten van Dr. Hauschka, met de hand geteeld volgens het ritme van de maan.'
Hij zet twee stappen opzij en tikt de volgende vitrine aan. 'Dit is de lijn van Anne Semonin.'
'Anne Se...?'
'Semonin, Anne Semonin. Semonin staat voor schoonheid op maat. De prêt-à-porter van de cosmetica!'
Terwijl ik zijn woorden noteer, heeft hij zich voor de rekken uiterst rechts geposteerd. 'We werken ook met Valmont,' zucht hij verzaligd. 'Valmont van de cosmeticakliniek in Zwitserland, maar dat weet u natuurlijk.'
Ik begin enthousiast te knikken. Erik Zondag. In zo'n kliniek is Erik Zondag ook geweest.
'Ik dacht het,' hoor ik de estheticien in de verte zeggen. 'Geen journalist die nog niet van Valmont heeft gehoord.

Erik Zondag is een van de hoofdpersonen van Paradijs verloren van Cees Nooteboom. Zondag, die opduikt in het tweede deel van de roman, werkt als literatuurcriticus voor een Nederlands blad en is "aangeland in die landstreek zonder duidelijke grenzen die door dichters als een duister woud omschreven wordt en door dokters als het midden van het leven".
Zijn goede vriend Arnold Pesser heeft hem aangeraden een kuur te volgen in een kliniek in Oostenrijk. Pesser zelf is daar als "een ander mens" vandaan gekomen. Zondag reist naar Oostenrijk.
In de kliniek wordt Zondag gemasseerd door een vrouw die hij drie jaar eerder op een literair festival in Australië heeft ontmoet - Alma, de hoofdpersoon van het eerste deel van de roman. Zij was toen als engel verkleed. Zondag was instant verliefd geworden. Hij is nog altijd verliefd, beseft hij als hij haar terugziet.
Hoe het afloopt, zal ik u niet verklappen. Laat ik u wel vertellen dat Paradijs verloren een ingenieuze roman is, gespekt met intertekstuele verwijzingen. In de proloog, waarin een oudere schrijver in het vliegtuig een vrouw observeert die een boek aan het lezen is, verwijst Nooteboom naar Italo Calvino en schept hij zelfs even de verwachting van een roman-in-een-roman.

Als Erik Zondag kon kiezen, vraag ik me af, wat zou hij dan doen: een dure behandeling in dit thermencomplex of een retraite op het Cisterciënzereiland aan de horizon? Mijn gedachten glijden af naar mijn roman die zich op het eiland afspeelt en hoe mijn hoofdpersonage er ook als "een ander mens" vandaan komt.
Ik besef pas dat ik aan het staren ben als op het blauw van de zee een wazige, witte vlek verschijnt. Ik focus: een man in kamerjas loopt door de glazen gang tussen de boetiek en het zwembad.
'De Valmont-lijn is zéér gewild bij onze cliënteel,' zegt de estheticien. 'Valmont werkt met celtherapie. De antirimpelbehandeling is on-ge-e-ve-naard.'

Geen opmerkingen: