Niet de schrijver, de lezer moet fantasie hebben.
(Harry Mulisch)

vrijdag 15 oktober 2010

Zingue-zingue-zoun



Sedert kort voedt de vraag de gesprekken thuis, met vrienden en enkele dagen geleden zelfs met een onbekende in de krantenwinkel. Wat bepaalt de charme van een Provençaals dorp?
De neuzen wijzen in dezelfde richting. Een Provençaals dorp is een espresso, een croissant en een krant, liefst een zonbeschenen plein, een handvol platanen, eventueel een zicht op boulistes. Alleen de burgemeester heeft daar een andere mening over.
Ons dorp telt al jaren een bakkerij, een bar-tabac en een krantenwinkel, maar op het eind van de maand verandert dat. Sedert monsieur le Maire betaald parkeren heeft ingevoerd krijgt de krantenboer geen volk meer. Wat logisch is. Zou u bereid zijn om veertig eurocent parkeergeld neer te tellen om een krant van één euro te kopen? We hebben natuurlijk geprobeerd om niet te betalen. Maar de gemeentelijke politie heeft burelen op het plein en om de zoveel minuten treedt het vijfkoppig korps naar buiten om een ronde te doen onder de platanen. Opmerkelijk, hun oog voor ontbrekende parkeertickets.
"Zaterdag 30 oktober," zei Pascal van de Presse/Librairie dus, "is onze laatste dag."

Er moest iets gebeuren. Misschien vond ik in het Dictionnaire amoureux de la Provence van Peter Mayle argumenten om de burgemeester op andere gedachten te brengen. Jawel, Peter Mayle, de Britse ex-reclameman die in de jaren '80 een mas kocht in de Provence en zijn ervaringen neerpende in Een jaar in de Provence. Dat boek werd een wereldsucces, waarna Mayle ook Mijn Provence, Toujours Provence, Encore Provence en Ontknoping in de Provence schreef, wat argwaan schept, althans toch bij mij. 
De titel verklapt het: Dictionnaire amoureux de la Provence is niet een zoveelste Provence-roman. Mayle schreef het boek in opdracht van uitgeverij Plon. In 2000 begon Plon een collectie boekjes waarin een auteur telkens een geliefd onderwerp ontrafelt in trefwoorden en daar artikels rond schrijft die alfabetisch worden geklasseerd. Grote namen verleenden hun medewerking, denkt u maar aan Bernard Pivot (Dictionnaire amoureux du vin) en zelfs de nieuwe Nobelprijs Literatuur Mario Vargas Llosa (Dictionnaire amoureux de l'Amérique latine).

Als aanhef van Dictionnaire amoureux de la Provence citeert Mayle Thomas Jefferson, de derde president van de Verenigde Staten, die in 1787 op een reis door Frankrijk een halte maakte in Aix-en-Provence en naar zijn secretaris schreef: "Ik ben nu in het land van het graan, de wijn, de olie en de zon. Wat kan je meer verwachten van de hemel?"
Mayle's Provence-woordenboek begint met "Accent", gevolgd door "Ail" en eindigt met "Zingue-zingue-zoun" (een lokale onomatopee om vioolklanken te beschrijven) en "Zola, François" (een ingenieur die een stuwdam ontwierp nabij Aix-en-Provence en ook de vader van). Tussendoor boordt hij het favoriete onderwerp van de Provençaalse moppen aan ("Belges"), analyseert hij de aparte manier van autorijden ("Conduite à la Provençale"), vertelt hij hoe zinnen die beginnen met "Normalement" correct te interpreteren zijn, en gaat hij in op 171 andere begrippen.
De artikels, soms essay-achtig, soms puur anekdotisch, zijn vlot geschreven, leerrijk en humoristisch, en maken Dictionnaire amoureux de la Provence een heerlijk bladerboek voor de Provence-liefhebber.

Toen ik thuiskwam, doorzocht ik het boek van voren naar achteren en omgekeerd, maar ik vond niets over Presse/Librairie, Boulangerie, of Bar-Tabac. Nou ja. Wat zou het uithalen met een burgemeester zoals de onze die het merendeel van zijn tijd investeert in zijn eigen zwembadinstallatiebedrijf (jawel, monsieur le Maire reikt ook de zwembadvergunningen uit) en in onbesuisde vastgoedspeculatie? Helaas. We zullen het zonder krantenwinkel moeten doen.
's Avonds gebeurde iets dat mijn teleurstelling temperde.
Na school riepen de kinderen me de tuin in. De buurman wilde me spreken. Hij stond aan de schutting en van ver kon ik zien dat hij iets in zijn hand had.
Hij overhandigde me een fles olijfolie. Van eigen kweek.

Ik dacht aan het citaat van Jefferson. Sommige dingen vallen gelukkig buiten de macht van monsieur le Maire.

1 opmerking:

manu zei

'Een jaar in de Provence', de combinatie van engelse humor met provençaalse taferelen geeft bijzonder vermakelijke lectuur.