Fractalen

S. en E. klopten aan, ze hadden elk een fles wijn mee, en ik ontkurkte de witte en schonk drie glazen in en toen zaten we rond de haard en begon E. te vertellen over het dorp en de bewoners, over iedereen wist ze iets, en mensen die ik kende van zien en naar wie ik misschien wel een keer glimlachte maar niet over nadacht kregen plots een geschiedenis, de mooie schoolmoeder die haar vriend had laten zitten werd de zus van een jonge vrouw die vermoord was door een jaloerse ex, de verkoopster van de kledingboetiek had kanker en de vorige slager, die niet goedkoop was maar wel genereus, had de zaak van zijn leven beklonken toen hij zijn winkel verkocht maar zijn opvolger, die altijd kwaad keek, was alle klanten kwijtgespeeld en daarom, zei E., hing er nu 'Bail à céder', waarna ze verder ging over de diensten van de burgemeester en de sommen die onder de tafel werden geschoven, en daarna polste ik naar les filles, ik zag E. fronsen en ik zei, Die vrouwen met het paars aangelopen gezicht en de sigaret in de mondhoek die elke dag in het café rondhangen, en toen lachte E. en wist ik dat ze wist wie ik bedoelde, maar waarom ze lachte wist ik pas nadat ze het me begon te vertellen, en ik zei, Nee, ik riep, Stop, en ik vervloekte mijn nieuwsgierigheid, maar toch bleef ik luisteren naar haar verhalen, verhalen van wraak en triomf, liefde en overspel, ruzie's en dilemma's, en ik besefte, Of je nu in een dorp in de Provence woont, in Overleie, Houston, Uppsala of Popayan, wat verschilt is de façade maar daarachter spelen dezelfde dingen zich af en direct daarna dacht ik aan fractalen, die grillige meetkundige figuren die, hoe je ook in- of uitzoomt, altijd een gelijkaardig patroon vertonen en ik verbaasde me over die gedachte, dat zeldzaam overblijfsel van mijn wetenschappelijke vorming, en ik wist, Hetzelfde geldt voor schrijven, schaal is niet belangrijk, een goed verhaal kan zich afspelen in New York, Parijs of op verschillende werelddelen maar een dorp zoals dit is evengoed een dwarsdoorsnede van het leven, en ik was ervan overtuigd dat ik stof had voor een roman en bedacht dat het mooi zou zijn om het verhaal te laten spelen over een tijdspanne van vijftig jaar, elk personage een hoofdstuk te laten vertellen en te zorgen dat elk hoofdstuk op zich staat als een kort verhaal, en die verhalen te laten interageren door in elk hoofdstuk nevenpersonages op te voeren, tussen de hoofdstukken heen en weer te springen in de tijd, en de lezer te laten fantaseren over oorzaken en gevolgen, en ik zei tegen mezelf, Het zou mooi zijn maar het is niet origineel en dat weet jij, je weet heel goed dat Jennifer Egan dat heeft gedaan in A Visit from the Goon Squad (Bezoek van de knokploeg), zij koos geen dorp maar een continent, De Verenigde Staten, en schreef een schitterende roman over hoe levens interageren, over succes en verlies en de tijd die voorbijgaat, ze won er zelfs de Pulitzer mee, en toen nam ik een slok wijn en luisterde ik weer naar E.

A Visit From the Goon Squad, Corsair, 352 p.
Bezoek van de knokploeg, De Arbeiderspers, 336 p.