Aangenaam

'Toon me hoe je je das knoopt en ik zeg je wie je bent.'
Deze gevleugelde zin, gepikt uit de hilarische roman Black Bazar van de Frans-Congolese auteur Alain Mabanckou, kan even goed op de literatuur worden toegepast: Zeg me wie je graag leest en ik zeg je wie je bent. Dit bedacht ik dinsdag, toen ik kennismaakte met een collega van P.
We waren en tête-à-tête aan het lunchen in het bedrijfsrestau. Kwam een man op onze tafel af. Klein van gestalte, met een zwart brilletje.
'Dat is J.,' zei P. 'Kom erbij.'
J. sloeg niet af. Hij schoof zijn plateau (falafel, een blik cola en een yoghurtdrankje) naast die van P.
P. had me over J. verteld, maar ik had hem nog niet ontmoet. J. zou binnenkort naar Londen worden overgeplaatst. Had hij lang voor geijverd.
'Ik moet binnenkort croissants meebrengen,' zei J.
Trakteren met croissants is zo de gewoonte als een van de collega's iets te vieren heeft.
'Daar ontsnap je niet aan,' zei P.
'Dat wordt moeilijk...' J. zuchtte. 'Het probleem is dat ik 's morgens niet in de stemming ben.'
P. en ik glimlachten maar wat.
'Nee, serieus,' zei J., 'ik heb 's ochtends geen humeur om croissants te kopen.'
'Vraag het dan aan iemand anders,' zei P. 'Besteed het gewoon uit.'
J. produceerde een zuur lachje.
Het leek P. gepast het gesprek op een ander spoor te zetten.
'J. leeft in een bibliotheek,' wierp hij op tafel.
'Dat is door mijn vrouw,' zei J. 'Ze is boekhandelaar.'
'Ze leest vijf boeken per week,' mompelde hij. 'Vroeger toch. Nu niet meer.'
Nu hadden ze een kindje van één jaar en was er een tweede op komst.
'Welke auteur lees je graag?' vroeg ik.
J. wierp een donkere blik op zijn bord waar nog een halve falafel op lag.
'Wel...' Hij maakte een snuivend geluid. 'Ik apprecieer Houellebecq wel.'
Michel Houellebecq wordt door sommigen vereerd, door anderen verguisd. Hij is dé schandaalauteur van Frankrijk. Met zijn uitspraken schopt hij tegen vele schenen.
'Het enfant terrible van de Franse literatuur,' zei ik. Ik kon mijn glimlach niet tegenhouden. Zwartgallig, weinig sociaal: J. leek een vleesgeworden personage van Michel Houellebecq. Laat ik u enkele citaten voorschotelen uit de roman Plateforme. Het verhaal gaat over Michel, een mislukte veertiger, die op reis in Thailand Valérie ontmoet, een relatie begint en samen met haar en haar collega een business in seksvakantieclubs opzet - met fatale gevolgen. "L'homme n'est décidément pas fait pour le bonheur", of "Tout peut arriver dans la vie, et surtout rien", of nog "C'est dans le rapport à autrui qu'on prend conscience de soi ; c'est bien ce qui rend le rapport à autrui insupportable."
Terwijl ik aan dit alles dacht, had J. zijn falafel opgegeten.
'Literatuur is mijn domein niet,' zei hij. 'Ik weet meer over klassieke muziek.'
'Speel je zelf muziek?' vroeg P.
'Vroeger,' zei J. terwijl hij zijn flesje yoghurt openschroefde.
'Welk instrument?' vroeg ik.
'Piano en hobo.' Hij dronk het flesje in één teug op.
Het was ondertussen twee uur geworden. We stonden alle drie op en liepen naar buiten.
'Het was aangenaam om kennis te maken,' zei J. Hij glimlachte kort.