Niet de schrijver, de lezer moet fantasie hebben.
(Harry Mulisch)

maandag 20 februari 2012

Beter dan the real thing



Je bedenkt een uitleg, je verpakt die in hoogdravende woorden en dan denk je dat het een waarheid is. Waarom? Wat brengt het bij en wat is er in hemelsnaam fijn aan? Hoogmoedig, dat ben je. Wat je zegt getuigt van pure, ja, onversneden hoogmoed.
Alsof beperkingen vrijheid geven? Maak mij iets wijs. Had je te diep in het glas gekeken toen je dat verzon?

Ik was met mezelf in gesprek. Het was zaterdagavond en ik zat thuis met een glas water, dat was de situatie.

Er is altijd een remedie. Altijd, voor alles.
Wat doe je als je niets meer weet, niets meer wil? Als je verbitterd bent of ontgoocheld, als je wanhoopt, geen uitweg meer ziet of, gewoon, als je een alcoholloze maand houdt en daar genoeg van hebt?
Dan loop je toch gewoon naar je boekenplank?
Je moet weten hoe je het aanpakt. Verkeerde keuzes maken het erger, verkeerde keuzes kunnen werkelijk rampzalige gevolgen hebben, daar vertel ik een andere keer over.
Voor elke diagnostiek zijn één of twee romans van toepassing. Bij zelf opgelegde abstintie is Naar de overkant van de nacht van Jan van Mersbergen de juiste keuze.

Wat Jan van Mersbergen in deze roman doet is riskant. Het Limburgse carnaval gebruiken als decor en het verhaal laten spelen tijdens één nacht met een ladderzatte verteller? Dit loopt mis, dacht ik. Tot ik begon te lezen.
Na enkele bladzijden was ik het personage, Ralf, een man van achtendertig die opgegroeid is op een rivierboot, later stratenlegger is geworden en een relatie heeft met Sara, een moeder van vier kinderen incluis een gehandicapte tweeling. Al vijf jaar houdt Ralf het gezin overeind. Tijd om stil te staan heeft hij nu pas, tijdens Vastelaovend.

Door een slim spel van associaties springt Jan van Mersbergen voortdurend tussen de binnen- en buitenwereld van z’n personage en trekt hij ons Ralfs hoofd in, maakt hij ons deelgenoot van z’n twijfels, ontroering, van de biersmaak in z’n mond.
Tijdens die Vastelaovendsnacht, dat wilde carnavalsfeest, gebeurt iets met Ralf. De alcohol, de traditionele liedjes, de ontmoetingen werken als een ontstopper. Gevoelens en gedachten stromen los en dwingen Ralf tot een confrontatie met zichzelf.
Naar de overkant van de nacht is een roman over mogelijkheden, keuzes, en hoe bepalend die zijn.

In het begin van het verhaal duidt de bierkalender om Ralfs nek 40 biertjes aan. Op het eind, bij 72, gooit hij hem weg.
Van Mersbergen zet de roes van Ralf over op de lezer, zonder de kater nadien.

Toen ik de roman uit had, kon ik geen alcohol meer ruiken. Gelukkig bestaan ze, die literaire surrogaten. Soms zijn ze beter dan the real thing.

Jan van Mersbergen
Naar de overkant van de nacht
Cossee, 176 p., 18,90 euro.

3 opmerkingen:

Anne zei

Mooi gevonden, Annick - maar kan je zo'n roman vinden voor iedere avond van de maand? Of is het alleen nodig voor de zaterdagavond? En, laat ons niet te lang wachten, vertel maar gauw over die verkeerde keuze met de rampzalige gevolgen!

Benjamin-ds1 zei

"Ik drink geen alcohol, maar soms is het zoals Johnnie Walker het zegt: keep on walking! Het deed me denken aan de tekst die ik je eens heb opgestuurd, Annick. Ik zal het hierbij plaatsen. Het is een mooi verhaal.
Het was geschreven aan een heel mooi meisje, in een ver, bijna vergeten land. Het was een korte ontmoeting, met voorzichtige online gesprekken die volgden.
Dit heeft ze dus ontvangen.


I didn’t see you online anymore.
So I thought I’d go for a walk.
To the water of course,
as I usually do when I’m looking for a peace of mind.
I think it’s in the glimmering of the water,
As watching a fire does.
So then I got home,
And I was thinking,
I wished you lived a bit closer by,
I would drop by to say hello.
You’d ask me all kinds of questions
And I’d always know an answer,
Except for the easy ones of course.
You’d smile and have a good time, I’m sure.
In spite of all technologies,
Nothing beats a good conversation
cause that is the real peace of mind.


Oh ja, en het was een lange wandeling. Ik ben geen schrijver.
Spijtig dat je het echt maar niks vond, Annick, en vooral de manier waarop je erover sprak. Maar ik ben er niet beschaamd in, en daarom, bij deze: voor de leeuwen.
En peeps, if you wish - zoals Johnnie Walker het zegt: neem er nog eentje, en keep on walking!

Iedereen kan schrijven, zolang ie maar iets te zeggen heeft.
I've got plenty more up my sleeve.
Life Is Good.

Benjamin-ds1 zei

Ik zal toch even mijn vorige post verduidelijken.
Het is cryptisch maar uiteindelijk is het wel duidelijk.
Annick vond dit mooie woorden, en dat is het belangrijkste.
En verder denken we er niet meer over na.

Annick wilde per sé weten wat ik dat meisje had opgestuurd.
Ik gaf het haar en zei: het lijkt onooglijk, maar pas op: het is mijn leven.
Poëzie is de waarheid in haar mooiste vorm. En de waarheid is een stroom.
Je kijkt naar de sterren en je zwemt tegen de stroom op. Zoals een karper. En eenmaal het de karper lukt de waterval op te zwemmen, dan verandert hij in een draak. Zo gebeurt dat.
"The real peace of mind" zal ik nooit vinden, maar ik had mijn vleugels.
Dit had Annick van mij niet verwacht, maar uiteindelijk is het niet erg.

Wat ik wilde zeggen, was: ga de essentie niet uit de weg als je spreekt. Het geeft je vleugels.

En nu ben ik weg.
Ik heb eigenlijk gewoon zin om te frisbeëen.