Niet de schrijver, de lezer moet fantasie hebben.
(Harry Mulisch)

woensdag 27 april 2016

Het kinderbedje was leeg

Anne Eekhout zoomt in haar tweede roman in op de schrik van een ouder om een kind te verliezen. Het verhaal heeft potentieel maar komt niet tot volle wasdom.

Anne Eekhout (°1981) schreef acht jaar aan haar eerste roman Dogma (2014), een ijzingwekkend verhaal over studenten die een zelfmoorddocumentaire filmen. Het boek werd geloofd om de uitstekende sfeerschepping, spanningsopbouw en karakterpsychologie, en kluisterde talloze lezers urenlang aan hun stoel.
Twee jaar later heeft Eekhout een nieuwe roman klaar. In Op een nacht is ook weer een luguber onderwerp aan de orde, namelijk de verdwijning van een kind. Penelope is zeven als haar ouders James en Ana haar op een ochtend niet meer vinden. Haar bed is leeg en nergens in huis is een spoor van haar te bekennen.

Eekhout splitst de roman op in drie delen, waarin we beurtelings James, Ana en Penelope volgen. Het verhaal van James is het meest bizarre van de drie. James blijkt in twee werelden te leven, die Eekhout afwisselend aan bod laat komen. Overdag is hij een gevangene die in een naargeestig tehuis leeft waar hij gruwelijke martelpraktijken moet doorstaan. De beklemmende sfeer wordt in de hand gewerkt door de jij-verteller die Eekhout in deze stukken hanteert. 
Weet Eekhout waar ze naartoe wil? Vast wel, maar zo komt het niet over
Het enige wat zijn lijden draaglijk maakt, zijn de nachten. Dan kruipt hij in de huid van James, die getrouwd is met Ana en vader is van Penelope en heeft hij een normaal gezinsleven ogenschijnlijk althans want ook deze realiteit is niet vrij van dreiging. James ziet overal gevaren voor zijn dochter en de angst om haar te verliezen stuurt zijn doen en laten, in die mate dat zijn relatie met Ana onder druk komt te staan. En dan wordt zijn ergste vrees werkelijkheid: Penny verdwijnt. Radeloos gaat James op zoek.

Haastwerk

Hoe James’ verhaal te interpreteren is, suggereert Eekhout in de verhalen van Ana en Penelope. De vorm met de twee vertellers is pienter bedacht, maar James blijft een vlak personage. Eekhout beschrijft de rampscenario’s die hij zich inbeeldt omstandig, maar ze maakt zijn angsten niet voelbaar. Hoe hij zal reageren en denken, wordt al gauw voorspelbaar. Dat geldt overigens ook voor Ana. Penelope is het best geslaagde, meest waarachtige personage van het trio.

Op een nacht heeft potentieel en het ontbreekt de schrijfster niet aan talent, maar het lijkt alsof ze haastig tewerk is gegaan. Waar wil ze naartoe? Weet ze dat zelf? Vast wel, maar zo komt het helaas niet over. Tot het eind hoop je op een plotse samenhang, maar die blijft uit. Jammer, want een langere rijping, geschraagd door grondige schrap- en schaafsessies, had een sterk boek opgeleverd.

Op een nacht, Anne Eekhout. De Arbeiderspers, 288 p.
Deze recensie verscheen op 9 maart 2016 in De Morgen.




Geen opmerkingen: