Niet de schrijver, de lezer moet fantasie hebben.
(Harry Mulisch)

vrijdag 28 februari 2014

Misdaad in een Allende-sausje

Op haar tweeënzeventigste keert Isabel Allende het magisch realisme de rug toe en waagt ze zich aan een misdaadroman. Ripper is een mooi staaltje van haar verteltalent.

Toen Isabel Allende (°1942) twee jaar geleden overwoog op pensioen te gaan, vroeg haar literair agent waarom ze geen ander genre uitprobeerde. De misdaadroman bijvoorbeeld? Ze kon misschien samenwerken met haar man, de Amerikaanse crimewriter Willie Gordon? De Chileense schrijfster liet zich overhalen, maar zag al snel af van een roman à quatre mains. “Na vierentwintig uur was het duidelijk dat het project in een echtscheiding zou eindigen”, schrijft ze in het dankwoord van haar nieuwe boek, dat ze Ripper doopte.

Die titel verwijst naar de raadselachtige 19de-eeuwse vrouwenmoordenaar Jack the Ripper, maar slaat ook op een online rollenspel waar twee personages verwoed mee bezig zijn. Gamemaster is de zeventienjarige Amanda Martín, een eenzelvig meisje met een morbide fascinatie voor de schaduwkant van de mens. Samen met haar “slaaf” Kabel, een alter ego van haar grootvader, en vier internetvrienden doet ze niets liever dan fictieve moorden oplossen. De verhalen over misdaadscènes en gruwelmoorden heeft ze van haar vader Bob, hoofdinspecteur Moordzaken bij de politie in San Francisco, met de paplepel binnengekregen, overigens tot ergernis van haar moeder Indiana, een weelderige blondine die als therapeute werkt in een holistische kliniek. Intussen zijn haar ouders al lang gescheiden.

‘Mijn moeder leeft nog, maar hij gaat haar op Goede Vrijdag om middernacht vermoorden’, vertelt Amanda in het begin van de roman aan haar vader. In de volgende hoofdstukken keren we terug in de tijd en krijgen we te lezen hoe San Francisco het decor is geworden van mysterieuze moorden, die bizar genoeg voorspeld zijn door Amanda’s peetmoeder. Bob Martín en zijn team hebben hun tanden in de zaak gezet, maar ze zijn niet de enigen. Amanda, die toegang heeft tot de politiedossiers, heeft haar medespelers op de San Francisco moorden ingezet. In tegenstelling tot haar vader gelooft ze dat de moorden het werk zijn van één persoon, een hedendaagse Jack the Ripper.

De schrijfster bewijst hier dat ze een nieuw genre vaardig naar haar hand kan zetten

Sommige personages leunen aan tegen het cliché en hier en daar treedt Allende te veel in detail waardoor het verhaal aan vaart verliest, maar een slecht boek is Ripper niet. De Chileense is een getalenteerd verhalenvertelster en ze bewijst hier dat ze een nieuw genre vaardig naar haar hand kan zetten. De plot zit stevig in elkaar en zoals het een goede detectiveroman betaamt, is de ontknoping verrassend, maar blijkt de dader wel een bekende. De sappige details, de bonte parade aan personages en de vrouwelijke spilfiguur die de fans keer op keer naar de boekhandel drijven ontbreken niet.

Sinds Allende in 1982 debuteerde met de magisch realistische roman Het huis met de geesten, blijft haar lezerspubliek zich uitbreiden. Haar romans verschijnen in meer dan vijfendertig talen en worden per definitie bestsellers. De laatste tijd leek de schrijfster evenwel uitgekeken op haar succesformule. In Het negende schrift van Maya (2011) probeerde ze zich te vernieuwen door magisch realistische taferelen te alterneren met expliciete, rauwe passages, maar dat werkte niet. In Ripper gaat ze een stap verder en noemt ze het magisch realisme “een literaire stijl die passé is”. De ironie en zelfspot maken de roman bij momenten bijzonder amusant.

Is deze verkenning van het misdaadgenre bedoeld als grap, zoals de Chileense recent in een interview beweerde? Misschien wel, maar voor een grap is Ripper in elk geval erg geslaagd.

Ripper, Isabel Allende. Wereldbibliotheek, 399 p.
Deze recensie verscheen op 26 februari in De Morgen.

Geen opmerkingen: