Ik zeulde door Gent met vijf kilo boeken die ik uit Frankrijk had meegenomen om te verkopen aan De Slegte. Met de opbrengst ging ik betere boeken kopen in Het Paard van Troje.
Toen ik de romans thuis in mijn koffer stouwde, zag ik het tafereel in De Slegte voor me:
'De vierde etage,' zou de vrouw aan de kassa zeggen. 'Neemt u de lift maar.' De verwachtingsvolle blik op mijn tas zou me niet ontgaan.
Boven zou ik de verkoper die ik hebben moest van ver herkennen, in stilte sorteerde hij romans in de rekken. Met besliste pas zou ik naar hem toelopen. Hij zou zijn handelingen staken voor ik hem had aangesproken. Zonder naar me te kijken zou hij me wenken mee te komen naar een tafeltje waar ik de boeken zou uitpakken.
Een voor een zou hij ze van de stapel nemen, vluchtig omdraaien, even doorbladeren. Dat zijn gelaat van vreugde zou oplichten zou ik niet verwachten. Ik was het die een goede zaak deed, dat moest ik beseffen. Hij zou zich hoogstens verwaardigen tot een glimlach omdat de romans recent waren. Zo was het vorige keer gegaan. Ik had acht boeken meegebracht die in minder dan een minuut waren gekeurd: tweeëndertig euro, te laten of te nemen.
Toen ik na zestig kilometer auto, duizend kilometer vliegtuig en zestig kilometer trein voor De Slegte stond, moest ik me inhouden niet binnen te huppelen. Het ging zoals ik had verwacht: de kassierster glimlachte en verwees me naar de vierde etage, met de lift. Daar herkende ik de verkoper onmiddellijk. Het was een andere man, jonger, maar afgezien daarvan inwisselbaar met de vorige. Zelfs zijn stem was dezelfde. Met een zwaai haalde ik de boeken uit mijn tas.
Ik kende De onverschilligen alleen van reputatie. Het verhaal en de personages waren me vreemd. Ik wist niet dat de roman drie dagen belicht uit het leven van een weduwe die met haar twee volwassen kinderen in een riante villa woont in Rome maar eigenlijk balanceert op de rand van de armoede, drie dagen waarin zij alles doet om in de gunst te blijven van haar minnaar zonder te weten dat deze een oogje heeft op haar dochter, die op de avances ingaat, niet omdat ze verliefd is maar uit verveling, terwijl de zoon des huizes het aanlegt met een oude vriendin van de moeder die hij eigenlijk veracht, alleen (en tevergeefs) om zijn onverschilligheid te bestrijden.
Drie dagen, kortom, uit het leven van een familie wiens relaties gekenmerkt worden door egoïsme en het onvermogen te communiceren.
Zonder de irritante verkoper was ik niet op zoek gegaan naar de roman.
Wat hij zei vond ik aannemelijk. Ik kon begrijpen dat hij gezien het moeilijke boekenklimaat alleen bestsellers wilde kopen. Wat me opviel tijdens die korte woordenwisseling, het sprak uit zijn gelaatsuitdrukking, uit zijn gebaren, zelfs uit de toonhoogte van zijn stem, was een totale, ongenaakbare, niet harden onverschilligheid.
Lag het in zijn aard of was hij met een verkeerd been opgestaan? Verklaarde de slechte marktsituatie zijn gedrag? Was hij door de dalende boekenverkoop de liefde voor het vak en voor het leven kwijtgespeeld? Of was de houding bestudeerd? Had het te maken met mij, herinnerde ik hem aan een vervelend, opdringerig personage dat hij enkel van zich af kon schudden door ongeïnteresseerd en kil te reageren? Of werd hij geïnspireerd door commerciële doeleinden, had hij proefondervindelijk ervaren dat zo'n attitude zakelijk interessant was?
Deze vragen hielden me nog bezig toen ik even later in het café van boekhandel Het Paard van Troje de tas met vijf kilo boeken onder mijn stoel rangeerde en mijn aanwinst opensloeg. Het duurde maar enkele zinnen, toen zat ik in de huid van Moravia’s personages. Hun onverschilligheid bleek stukken interessanter.
De onverschilligen, De Morgen – Verboden Boeken, 255 p.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten